Γιατί η “Συμφωνία Τραμπ – Ζελένσκι” είναι απλα μία Πολιτική Φαντασίωση

Η συζήτηση γύρω από μια πιθανή συμφωνία ειρήνης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας μέσω της μεσολάβησης ενός νέου προέδρου των ΗΠΑ —και συγκεκριμένα του Ντόναλντ Τραμπ— έχει αναζωπυρωθεί, ιδιαίτερα όσο πλησιάζουν οι αμερικανικές εκλογές. Ωστόσο, πίσω από τους τίτλους και τις δηλώσεις, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σκληρή: η ιδέα μιας «συμφωνίας» μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι δεν πατά σε καμία σοβαρή γεωπολιτική βάση.

Η προσέγγιση Τραμπ: Η Αμερική αποσύρεται, όχι μεσολαβεί

Ο Ντόναλντ Τραμπ υπήρξε από την αρχή αντίθετος με την ενεργή στήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία, θεωρώντας πως τα συμφέροντα των Αμερικανών φορολογουμένων δεν εξυπηρετούνται από έναν «πόλεμο που δεν είναι δικός μας». Η ρητορική του “America First” δεν περιλαμβάνει στρατιωτικές δεσμεύσεις ή ευρωπαϊκές ισορροπίες. Για τον Τραμπ, η «συμφωνία» θα μπορούσε να είναι απλώς ένα παζάρι με τον Πούτιν: εγκατάλειψη της Ουκρανίας με αντάλλαγμα «ειρήνη στα χαρτιά».

Ο Ζελένσκι δεν μπορεί να υποχωρήσει

Αντιθέτως, ο Ζελένσκι δεν έχει το πολιτικό ή ηθικό περιθώριο να συναινέσει σε παραχωρήσεις. Η Ουκρανία έχει αιματοκυλιστεί, χιλιάδες πολίτες έχουν σκοτωθεί, και η Ρωσία έχει προσαρτήσει εδάφη που αναγνωρίζονται διεθνώς ως ουκρανικά. Οποιαδήποτε συμφωνία που ενσωματώνει τις ρωσικές απαιτήσεις, σημαίνει για τον Ζελένσκι πολιτική αυτοκτονία και για την Ουκρανία ένα ιστορικό πισωγύρισμα.

Η Ρωσία δεν διαπραγματεύεται, επιβάλλει

Η Ρωσία του Πούτιν έχει κάνει ξεκάθαρο πως ο στόχος είναι η de facto ή de jure ουδετεροποίηση και απονατοποίηση της Ουκρανίας. Δεν ζητά μόνο “εγγυήσεις ασφαλείας”, αλλά αλλαγή καθεστώτος, κατάργηση της δυτικής επιρροής και αναγνώριση των τετελεσμένων. Δεν υπάρχει διαπραγμάτευση – μόνο επιβολή.

Οι τομείς “συμφωνίας”: Ανύπαρκτοι ή συμβολικοί

Ορισμένοι αναλυτές ίσως επιμείνουν πως υπάρχουν περιθώρια σε “ανθρωπιστικά θέματα”, όπως ανταλλαγές αιχμαλώτων ή διεθνή παρατηρητήρια σε πυρηνικές εγκαταστάσεις. Όμως αυτά είναι δευτερεύουσες λεπτομέρειες. Μια πραγματική ειρήνη προϋποθέτει πολιτική συναίνεση – και τέτοια δεν υπάρχει ούτε κατά διάνοια.

Η μοναδική περίπτωση να υπάρξει κάτι που να μοιάζει με «συμφωνία», είναι το πάγωμα της σύγκρουσης υπό πίεση, όχι η ουσιαστική ειρήνη. Και αυτή η πίεση θα έρθει όχι με διπλωματία, αλλά με εξάντληση. Τότε ίσως, κάτω από την απειλή κατάρρευσης, η Ουκρανία δεχτεί προσωρινά να σταματήσει τις επιχειρήσεις – αλλά όχι να παραδοθεί.

Διεθνείς Αναλύσεις και Άρθρα

1. The Washington Post: Το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ περιλαμβάνει αναγνώριση της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία και υπόσχεση ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ, με αντάλλαγμα ασαφείς εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. ​The Washington Post
2. The Times: Το σχέδιο του Τραμπ θεωρείται ως προσπάθεια αποδυνάμωσης του Ζελένσκι και ενίσχυσης του Πούτιν, χωρίς να προσφέρει ουσιαστικές εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία. ​
3. Vanity Fair: Ο Τραμπ πιέζει τον Ζελένσκι να αποδεχθεί ένα ειρηνευτικό σχέδιο που απαιτεί παραχώρηση όλων των κατεχόμενων εδαφών και μόνιμη αποχή από το ΝΑΤΟ, ενώ η Ρωσία συνεχίζει τις επιθέσεις της. ​Vanity Fair
4. CNN: Ο Τραμπ κατηγορεί τον Ζελένσκι ότι παρατείνει τον πόλεμο με την άρνησή του να αναγνωρίσει την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, χαρακτηρίζοντας τέτοιες δηλώσεις ως “προκλητικές”. ​
5. The Atlantic: Το σχέδιο του Τραμπ δεν αποτελεί πλαίσιο ειρήνης, αλλά ανταμοιβή στη Μόσχα για τρία χρόνια επιθετικότητας και εγκλημάτων πολέμου. ​The Atlantic
6. The Guardian: Ο Τραμπ κατηγορεί τον Ζελένσκι ότι θέτει σε κίνδυνο μια επικείμενη ειρηνευτική συμφωνία, υποδηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν επίσημα την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία ως μέρος οποιασδήποτε συμφωνίας. ​The Guardian

Εν Ολίγοις:

• Ο Τραμπ προωθεί ένα ειρηνευτικό σχέδιο που ευνοεί τη Ρωσία, ζητώντας από τον Ζελένσκι να παραχωρήσει εδάφη και να παραιτηθεί από την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
• Ο Ζελένσκι αρνείται κατηγορηματικά να αναγνωρίσει τις ρωσικές κατακτήσεις, θεωρώντας τις κόκκινη γραμμή για την Ουκρανία.
• Η Ρωσία επιδιώκει την επιβολή και όχι τον συμβιβασμό – απαιτεί παραδοχή των τετελεσμένων και αλλαγή προσανατολισμού της Ουκρανίας.
• Τα διεθνή μέσα λένε ότι η «συμφωνία Τραμπ» είναι ουσιαστικά ένα πολιτικό τελεσίγραφο, όχι μια ισόρροπη ειρήνη.
• Συνεπώς, δεν υπάρχει ρεαλιστικό έδαφος για συμφωνία μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι, παρά μόνο ενδεχόμενο γενικευμενου πολέμου η πάγωμα της σύγκρουσης με πίεση.