15 Χρόνια από την Τραγωδία της Marfin: Όταν οι Ζωές Θυσιάστηκαν στην Αδιαφορία

«Η 5η Μαΐου 2010 θα παραμείνει μία από τις πιο σκοτεινές ημερομηνίες στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Στο κέντρο της Αθήνας, στην καρδιά της πόλης, η τραγωδία της Marfin, με την αδικαιολόγητη απώλεια τριών νέων ανθρώπων, σημάδεψε για πάντα τις ζωές των οικογενειών τους και όλη την κοινωνία. Ανάμεσα τους, η 32χρονη έγκυος Αγγελική Παπαθανασοπούλου από την Αιγιώτισσα, η οποία, μαζί με τους συναδέλφους της, έπεσε θύμα της βίας και της αδιαφορίας. Σαράντα χρόνια πέρασαν και, ωστόσο, η μνήμη τους παραμένει ζωντανή, τιμώντας τη θυσία τους και υπενθυμίζοντας σε όλους τη σημασία της προστασίας της ανθρώπινης ζωής σε κάθε συνθήκη.»

Το χρονικό

Το μεσημέρι της 5ης Μαΐου 2010, με τρόπο τραγικό, κόβεται το νήμα της ζωής για την 32χρονη έγκυο Αγγελική Παπαθανασοπούλου, τον 36χρονο Επαμεινώνδα Τσάκαλη και την 35χρονη Παρασκευή Ζούλια μέσα στο υποκατάστημα της Marfin επί της οδού Σταδίου, στο κέντρο της Αθήνας.

Mία ημέρα πριν, η διευθύντρια του καταστήματος προτείνει στους προϊσταμένους της να μην λειτουργήσει το κατάστημα ενόψει της προγραμματισμένης γενικής απεργίας για την επικείμενη ψήφιση του πρώτου μνημονίου, καθώς η πορεία θα διέρχονταν από την οδό Σταδίου. Οι προϊστάμενοι την πληροφορούν ότι το κατάστημα πρέπει να λειτουργήσει κανονικά.

Πρωί της 5ης Μαΐου 2010, οι εργαζόμενοι της οδού Σταδίου προσέρχονται κανονικά στη δουλειά τους με εξαίρεση τη διευθύντρια του καταστήματος, η οποία απουσιάζει για λόγους υγείας. Η υποδιευθύντρια επικοινωνεί εκ νέου με τους προϊσταμένους της θέτοντας και πάλι το ζήτημα κλεισίματος του καταστήματος, χωρίς όμως ανταπόκριση.

Στο διατηρητέο κτήριο η τοποθέτηση ρολών ασφαλείας θα απαιτούσε την έγκριση του συμβουλίου αρχιτεκτονικής της αρμόδιας Περιφέρειας, που δεν ζητήθηκε ποτέ. Ωστόσο επιτρεπόταν η αντικατάσταση της απλής τζαμαρίας με άθραυστη τζαμαρία, όπως άλλωστε είχε τοποθετήσει η Marfin σε καταστήματά της σε Νέα Σμύρνη, Λάρισα και Θεσσαλονίκη, όχι όμως στο κατάστημα επί της οδού Σταδίου.

Περίπου στις 10:00 ξεκινά η πορεία και στις 13:30 ο άμεσος προϊστάμενος του καταστήματος και περιφερειακός διευθυντής επικοινωνεί με την υποδιευθύντρια και δίνει εντολή το πρώτο ταμείο να κλείσει στις 14:00, το δεύτερο στις 14:30 και οι υπάλληλοι να εγκαταλείψουν το κατάστημα στις 15:00. Περίπου στις 13:45, ομάδα αγνώστων φορώντας κουκούλες χτυπά το βιβλιοπωλείο «Ιανός» που βρισκόταν απέναντι. Αντιλαμβανόμενος ο ταμίας τα επεισόδια στον «Ιανό» κλείνει το ταμείο του για να κατέβει στο υπόγειο, προκειμένου να ασφαλίσει χρήματα και αξιόγραφα. Στο υπόγειο βρίσκονται ήδη δύο άλλοι εργαζόμενοι της τράπεζας.

Σε ελάχιστα λεπτά, άγνωστοι με κουκούλες σπάνε την τζαμαρία της Marfin και πετούν μέσα μολότοφ. Αμέσως προκαλείται φωτιά, η οποία εξαπλώνεται γρήγορα και το κτήριο γεμίζει αποπνικτικούς καπνούς. Αρχικά, οι εργαζόμενοι επιχειρούν να τη σβήσουν με πυροσβεστήρες αλλά σύντομα εγκαταλείπουν την προσπάθεια και ξεκινούν να βρουν τρόπο και οδό διαφυγής, ψάχνουν ένα σημείο του κτηρίου από όπου θα μπορούσαν να βγουν έξω.

Το κατάστημα, για το οποίο δεν είχε ποτέ ζητηθεί -ούτε αντίστοιχα είχε χορηγηθεί- πιστοποιητικό πυροπροστασίας, είχε δεχτεί ξανά επίθεση με μολότοφ τον Νοέμβριο του 2007, προκαλώντας και τότε φωτιά. Ζημιές στην τζαμαρία είχαν προκληθεί σε επεισόδια τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2010. Για το υποκατάστημα της Marfin (μόνο υπόγειο, ισόγειο και ημιόροφος ήταν πάνω από 230 τετραγωνικά μέτρα) υπήρχε μία έξοδος κινδύνου – η κεντρική είσοδος, ενώ οι εξώστες που βρίσκονταν στους ορόφους του κτηρίου ήταν κλειδωμένοι. Θεωρητικά, η πόρτα στο ισόγειο δίπλα από την κεντρική είσοδο, θα μπρούσε να αποτελέσει δίοδο διαφυγής, ωστόσο δεν μπορούσε να ανοίξει χειροκίνητα παρά μόνο εάν είχε πρώτα ενεργοποιηθεί από τηλεχειριστήριο, το οποίο βρισκόταν στο γραφείο της διευθύντριας.

Ένας εργαζόμενος βγαίνει στον δρόμο από τον κλωβό ασφαλείας της κεντρικής εισόδου.

Οι περισσότεροι υπάλληλοι κυριολεκτικά στοιβάζονται στον μικρό φωταγωγό που επικοινωνούσε μέσω πλέγματος με την ταράτσα. Παρά τον πανικό που επικρατεί, ένας καταφέρνει να σπάσει το πλέγμα της οροφής του φωταγωγού. Ο αέρας που μπαίνει τους δίνει παράταση ζωής και βοηθώντας ο ένας τον άλλον σκαρφαλώνουν στη στέγη. Από εκεί, πηδούν κάγκελα με λόγχες 1,5 μέτρου για να φτάσουν στο κτήριο που στεγάζεται το Costa Boda, όπου σπάνε τη τζαμαρία μ’ ένα καδρόνι, καταφέρνουν να μπουν μέσα και να βγουν στη Σταδίου.

Μερικοί εργαζόμενοι καταφεύγουν στο μπαλκόνι του δεύτερου ορόφου, εκ των οποίων κάποιοι πατώντας στο περβάζι και σκαρφαλώνοντας καταφέρνουν να φτάσουν στο όμορο κτήριο που στεγάζεται το κατάστημα «Στρογγυλός». Ένας πηδάει σε διπλανό σκέπαστρο το οποίο καταρρέει και καταλήγει σε ένα τσιμεντένιο σκέπαστρο με αποτέλεσμα να τραυματιστεί στα πλευρά, ενώ τρεις διασώζονται με σκάλες της Πυροσβεστικής.

Η 32χρονη Αγγελική, έγκυος στον τέταρτο μήνα, πηγαίνει στο πατάρι του δευτέρου ορόφου όπου υπάρχει μια μεταλλική πόρτα – η μοναδική που οδηγούσε στην ταράτσα. Η Αγγελική Παπαθανασοπούλου βρίσκει την πόρτα κλειδωμένη.

Οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής θέτουν υπό έλεγχο τη φωτιά στις 14:35 και μετά από είκοσι λεπτά σβήνει πλήρως. Εντοπίζονται νεκροί η 32χρονη Αγγελική, η 35χρονη και ο 36χρονος Επαμεινώνδας.

*To χρονικό των γεγονότων προκύπτει από τις δικαστικές αποφάσεις στο πλαίσιο προσφυγών των οικογενειών των θυμάτων και των εργαζομένων, για ψυχική οδύνη και ηθική βλάβη.